Merhaba Değerli Takipçilerimiz,
Bugün sizlere Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi’nden Hakan Sunay ve doktora öğrencisi Bayram Kaya tarafından hazırlanan ve Beden Eğitimi ve Spor Dergisi Spormetre’de yayınlanan Türkiye, İtalya, Fransa ve İspanya ülkelerinin spor kulübü yapılanması düzeyindeki karşılaştırılması konulu makaleyi paylaşacağız.
Bu makale serisinin dördüncü bölümünü sizlerle paylaşıyoruz.
Dizinin ilk bölümünü okumak için tıklayınız.
Dizinin ikinci bölümünü okumak için tıklayınız.
Dizinin üçüncü bölümünü okumak için tıklayınız.
Voleybol Aktüel
Fransa’daki Spor Kulüplerin Yapısı, Mevzuatı ve İşleyişi:
Fransa’da spor ilk 19.yüzyılda endüstrileşme ve şehir hayatının gelişmesiyle ve İngiliz sporu ve Alman jimnastiğinin etkileriyle, gönüllü girişimcilerin çabalarıyla ortaya çıkmıştır. Fransa’da spor, kamu kurumları ve özel kurumlar tarafından müştereken idare edilmektedir (Anonim, 2003). Devlet ile spor arasındaki ilişki ilk kez 1945’te yürürlüğe giren kanun, daha sonra 1975 yılında düzenlemeye gidilmiştir. 07 Aralık 1982 ve 13 Temmuz 1992 tarihli yasalarla spor kulüpleri arasında dernekler ve şirketler olmak üzere ayırıma gidilmiştir (GSGM,1999).
Fransa’da 2000 yılında yürürlüğe giren yeni bir yasa, “kamu hizmeti olarak sporun “yasal çerçevesini” belirlemektedir. Spor alanında müdahaleci bir mevzuat örneği sergilemektedir. Ülkede spor yasalar çerçevesinde yürütülmektedir. Bu yasalar, hükümet ile spor teşkilatı arasındaki ilişkiyi kolaylaştırmaktadır (Gök ve Sunay, 2010). Sporun bir kamu hizmeti olarak kabul edilmesinden dolayı kamu yetkilileri spor politikaların belirlenmesinde rol almalarına olanak vermiştir. Spor sistemi ile devlet sisteminin birbiriyle ilişkili olmasına rağmen, devlet sistemi, sporun özerkliğini bozmaksızın spor sistemine nüfuz etmektedir (Algün ve Sunay, 2010). Devlet spor politikasının yürütülmesinde sorumludur.1984 tarihli yasada belirtilen kamu hizmeti görüşünde, sadece müsabakaların düzenlenmesi değil lisansların verilmesi, gönüllü teknik personelin eğitimi ve bedensel faaliyetlerin ve spor faaliyetlerin gelişmesine yönelik girişimleri de içine almaktadır (http://www.sports.gov.fr/home-page_624/ministry_628,2009). Fransa’da bir kamu hizmeti olarak uygulanan spor politikaları, yerel düzeydeki iş birliği ve yerel yönetimlere verilen kamu yetkilileriyle spor kuruluşları arasında ortaklaşa belirlenmektedir. Spor ve sporcuların ihtiyaçlarını karşılamak için yerel makamın desteği de bulunmaktadır. Bu destek özellikle tesisleri ve spor kuruluşlarını kapsamaktadır. Merkezi yetkilerin yasayla dağıtılması da, bu desteği güçlendirmekte ve yerel yönetimlerin de spor politikaları geliştirmeleri sağlanmaktadır. Desteğin amacı sporun eğitsel ve sağlıkla ilgili yönlerinin toplumu birleştirici özelliğinin olmasındandır. Bu tür destekler sayesinde Fransa’da spor, herkes tarafından en iyi koşullarda yapılabilmektedir. Başlıca spora teşvik sağlanan bu alanları, şu şekilde belirtilebilir;
- Spor tesisi inşası ve bakımı,
- Kitle sporu (eğiticilerin eğitimi, sportif faaliyetlerin düzenlenmesi),
- Okul sporu
- Seçkin (elit- yarışmacı) sporudur (*) .
Fransa’da Kulüp Yapılanması Fransa’da 1880’lerin başında ilk spor kulüpleri kurulmaya başlamıştır. İngiliz eğitim sistemine hayran pedagoglardan oluşan çok sayıda eğitimci tarafından desteklenen bu yapılar öncelikle ortaokullarda uygulanmıştır (http://www.comiteolympique.asso.fr/art/14- organisation.html,2009). Fransa’da spor kulüpleri 07 Aralık 1982 ve 13 Temmuz 1992 tarihli yasalarla dernekler ve şirketler olarak tanımlanmıştır. Birinci kategori, iki tür derneği kapsamakta olup, kar amacı gütmeyen yapıya sahip dernekler ve düzenli olarak ticari faaliyetlerde bulunan ancak “güçlendirilmiş maddeleri” olan derneklerdir. İkinci kategoridekiler ise düzenli olarak ticari bir faaliyeti, sporla ilgili bir amacı olan ve hisseyle sınırlı özel şirketler ile yerel makamlara bir kulübün işletilmesinden hisse veren karma ekonomili şirketlerdir (*) .
1970’lerden bu yana spora katılım yaklaşık beş kat artmış ve nüfusa oranla %30 oranında aktif katılımcıya ulaşan 172.000 spor kulübünün bugünkü Fransız spor sisteminin oluşumuna katkısı çok büyük olmuştur(http://www.ekospor.com/ispanyafutbolendustrisi/devecioğlu/ErişimTarihi :10.11.2017) 2 milyondan fazla gönüllü ve 15 milyondan fazla lisanslı sporcu söz konusu bu spor kulüpleri aracılığıyla spora katılmaktadırlar (Roux Le ve Ark., 1999). Fransa devleti, yerel makamların ‘’profesyonel’’ olarak adlandırılan spora kaynak sağlanmasını, yerel makamların ekonomisini tehlikeye atabileceği gerekçesiyle yasaklamıştır (Gök ve Sunay, 2010). Buna benzer uygulamaların Türkiye için de aynı olduğunu söylemek mümkündür. Türkiye’de dernekler yasasına tabi olan kulüplere yerel yönetimler yeteri kadar destek sağlamamaktadır (Topçu, 2013).
İspanya’daki spor kulüplerin Yapısı Mevzuatı ve İşleyişi
İlk 1931-1939 Cumhuriyet döneminden İspanya diktatörlüğüne kadar olan süre içinde gerçekleşen sosyal ve politik değişiklikler insanların hayatını her alanında etkilemiştir. İspanya’da sosyal sınıf ayırımları 20. yüzyıl başlarında ekonomik gelişmenin ülkede eşit olarak gerçekleşmemesiyle ortaya çıkmış ve devam etmiştir. Küçük kasabalarda ve yerel festivallerde yapılan spor faaliyetleri büyük şehirlerinkinden baskın olmuştur (Algün ve Sunay, 2010). İspanya’da 61 spor federasyonu,4 kulüp birliği ve 5 engelliler spor federasyonu bulunmaktadır. Federasyonlar ilgili spor dalında faaliyet gösteren kulüp ve kuruluşlar sporcuları kendi bünyesinde toplayan tüzel kişiliği olan özel kuruluşlardır. Federasyonlar, kendilerine üye olan kulüp ve kuruluşlara maddi yardım sağlar ve onları denetler (http://www.csd.gob.es.,2012). ADO Programı (Asociacion de Deportes Olimpicos – Olimpiyat Sporları Derneği); kar amacı olmayan bu dernek olimpiyat dönemine hazırlıklarında İspanyol sporculara mali kaynak sağlamayı amaçlamıştır ( Algün ve Sunay, 2010). İspanya’da spor, 15 Ekim tarih ve 10/1990 sayılı spor yasasına göre Eğitim ve Bilim Bakanlığına bağlı olarak kurulmuştur. Özerk bir yapıya sahip Consejo Superior de Deportes (CSD) Yüksek Spor Konseyi, Ülke sporunu koordine eder ve denetler.Spor kulüpleri ise spor faaliyetlerini yerel düzeyde yürütürler ve kar amacı gütmezler (http://www.csd.gob.es.,2012). Sporla ilgili Devlet Kurumu olan Spor Yüksek Kurulunun görevi sporun dinamizmi, toplumun spor yapması için beden eğitimi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi, adil ve şeffaf spor yönetimi, kamunun yetkileri ile kamu gereklerine dikkat ederek, İspanyol sporunun uluslararası alanda güçlendirilmesidir. Spor Yüksek Kurulu tüm yapıyı değiştirmek için gerekli yetkiye sahiptir. Öte yandan kurul, toplumun sağlığı için spor yaptırılması, elit sporcuların sağlığının korunması, şike, doping gibi yasa dışı uygulamalarla mücadele, okul çağına gelmiş çocukların spor yapmasını sağlamak, hükümetin spor politikasını yürütmek ve spor dünyasındaki değişen ve gelişen düzenlemelerin uygulanmasını sağlamakla da görevlidir (Ziyagil, 2002). İspanya’da kamu yönetimleri ve yerel yönetimler ise spor kulüplerini desteklemektedirler, sporun gelişmesi ve yaygınlaşması için tesis ve personel desteği vermektedirler ( http://www.csd.gob.es., 2012). İspanya’da kamu ve yerel yönetimlerin amacı; herkesin bir sporla uğraşmasını sağlamaktır. Ülkenin en iyi sporcuları, öncelikli olarak uluslararası yarışmalarda başarı kazanmayı amaçlamışlardır bu yüzden de dünyanın saygısını kazanmışlardır (Algün ve Sunay,2010). İspanya’da spor kulüplerinin hepsi halen faaliyetlerini dernek statüsünde devam ettirdikleri görülmektedir. Spor kulüpleri tüzel kişiliğe sahip, kar amacı olmayan kuruluşlardır. Spor kulüplerinin bu konumda olması, ülkenin milliyetçi kültür ve geleneksel yapının korunması olarak gösterilmektedir (Sultanoğlu, 2008)
İspanya Spor Federasyonları ile ilgili 20 Aralık tarih ve 1835/1991 sayılı Karar, Yönetim organları seçimlerinin yapılması ve İspanya Spor Federasyonlarında temsil ile ilgili ölçütleri belirleyen 28 Nisan 1992 tarihli Bakanlık Emri, İspanya Spor Federasyonlarında, Kulüplerde ve Derneklerde düzenlemelerin hazırlanmasını ve seçimlerin yapılması ile ilgili ölçütleri 11 Nisan 1996 tarihli kararlarla belirlenmiştir (http://www.csd.gob.es.,2012).
